Dus nu zouden we JSF's moeten afbestellen zodat andere NAVO partners tot inkeer komen, een alternatieve betekenis gevend aan "wereldverbeteraar". Interessante gedachte, dat moet ik je nageven.
Wat de JSF versus Gripen betreft, we zijn daarbij voorbij het punt van "no return", daar waar het de huidige bestelling en beoogde inzet gaat. Dat erkennen ook de meeste initiële tegenstanders van de aanschaf. Dat is niet alleen een kwestie van Meden en Perzen of "(on)omkeerbare" besluiten/processen. Alles is stop te zetten of terug te draaien. De vraag is vooral wegen de kosten of het verlies op tegen de baten, en welke zijn die dan?
Wat je ook van defensie mag vinden, er staat een grote vervangingsgolf voor de marine op de rol. Denk aan de onderzeeboot. De Walrus moet worden vervangen, en om het dan bij Saab te brengen, er wordt ingezet op een gezamenlijk project tussen Saab en Damen.
Daarnaast zijn er nieuwe mijnenjagers en vervanger voor de F-fregatten nodig. Dat gaat de nodige hoeveelheid energie kosten en politieke discussie opleveren, voor zover we al niet ernstig laat zijn daarmee. Als je het over rode draden hebt, is dit er wel eentje: doorschuiven en nooit een besluit nemen. Als er dan een besluit genomen is, dan nog 10 jaar proberen het terug te draaien. Daar bouw je geen vertrouwen mee naar degenen die met het materieel moeten werken. Op een gegeven moment moet je een hoofdstuk ook willen afsluiten. Vooral om met de toekomst bezig te zijn en de materiele behoefte van het defensie- en veiligheidsbeleid in te vullen. Dat lijkt wel eens vergeten te worden.
De aanstaande vervangingsgolf bij de marine gaat de nodige hoeveelheid geld kosten. Het F35 besluit heroverwegen, de al in dienst getreden toestellen subiet terugsturen, de rest-order intrekken en het financiële verlies daarop nemen zet ons op veel fronten terug: er moet dan namelijk onmiddellijk een vervanger van de F16 gevonden worden die dan ook nog eens tijdig geleverd kan worden, voor een goede prijs. Dit gaat ten koste van de inspanningen en investeringen die benodigd zijn voor onze marine.
Ik zou zeggen: hou het bij die F35s die besteld zijn, dat is al een minimale afname voor internationale inzet (daar kan 1 missie mee gedaan worden). Een kleiner aantal afnemen heeft geen enkele zin. Daarnaast een traject inzetten voor een goedkoper alternatief om de dagelijkse routine in missies te bedienen, niet het hoge geweldsspectrum waar de JSF voor is aangeschaft. Dat kan een Gripen zijn, of een ander nieuw toestel. En dan de F35 vervroegd doorverkopen.
Maar nu alles omkeren is dus a) weggegooid geld, en b) zet de investeringsagenda voor defensie helemaal op achterstand, zowel financieel als politieke besluitvorming omdat het afleid van andere dossiers waar ook harde besluiten over te nemen zijn.
Dat zijn mijn twee centen.
allemaal ...
